Hoe ga je in de klas om met de oorlog in Israël en de Palestijnse gebieden?

Lerarenopleider Quartél leert toekomstige leraren hoe ze om moeten gaan met controverse en polarisatie in de klas, zoals nu de oorlog in Israël en Palestina. Ondanks de zwaarte en complexiteit van het onderwerp denkt Quartél dat er algemene regels zijn die voor alle gesprekken over controverses opgaan. Daarin staat veiligheid in de klas voorop. "Voor je zo'n gesprek gaat voeren, moeten er regels met elkaar afgesproken worden." Dat moet volgens Quartél samen met de leerlingen.

Gesprekken in de klas

Nuijten is docent aardrijkskunde op het Lumion in Amsterdam Nieuw-West, maar op TikTok is hij bekend als de rappende docent Meester Hidde. Wat begon als hobby in zijn eigen middelbareschooltijd ontwikkelde zich tot een middel om lesstof over te brengen op zijn leerlingen. Rappen over Israël en Palestina doet hij niet, en dat is een bewuste keuze. "Het is een zwaar onderwerp, maar ik vind wel dat elk onderwerp besproken moet worden."

En het onderwerp leeft zeker in de klas, merkt Nuijten. "Je merkt dat er iets broedt, dat geven ze ook aan." Nuijten probeert tijdens zijn lessen tijd in te plannen om over de oorlog te praten. De gesprekken die Nuijten voert, gaan tot nu toe respectvol. "Pubers staan bekend als roekeloos, en dat zijn ze af en toe zeker ook, maar je merkt ook (...) hoe zwaarder het onderwerp, hoe respectvoller er door pubers over gesproken wordt."

Deëscaleren

Maar wat als het gesprek toch escaleert, en een leerling te ver gaat en islamofobische of antisemitische opmerkingen maakt? Quartél vertelt dat de meeste deskundigen adviseren dan niet in te grijpen. "Er zijn grenzen, zoals wanneer de wet wordt overtreden of aanzet gegeven wordt tot haat. Maar geadviseerd wordt om het gesprek aan te gaan, de relatie te behouden. Stel vragen hoe ze hierbij komen en of ze een idee hebben wat het betekent wat ze zeggen. Ga deëscaleren, stuur de leerlingen niet uit de klas."

Toename antisemitische en islamofobie

Het Parool kopte dat Joodse kinderen van school wisselen na pesterijen en islamitische organisaties signaleren zorgen rondom agressie en islamofobie. Nuijten merkt onder leerlingen dat het gesprek tot nu toe respectvol blijft: "Pro-Palestina leerlingen zijn vooral pro-Palestina en niet per se antisemitisch." Angst voor pesterijen merkt Nuijten onder zijn leerlingen niet. Wat hij wel hoort is dat als ze het niet met elkaar eens zijn, ze het gesprek aangaan. "Als ik daar als leraar een klein steentje aan bij kan dragen door het gesprek zo goed mogelijk te laten verlopen, doe ik dat graag."

Social media en feitenkennis

Op de school van Nuijten gaat het gesprek nog goed, maar wat er buiten de schooldeuren gebeurt, weet hij niet. "Dat maakt ons vak mooi en maar ook heel moeilijk, je hebt maar een paar uur per dag invloed. Online is een andere discussie, daar wordt de laatste jaren veel op gepost wat wel of niet waar is. Zeker in deze situatie is social media wel iets om in de gaten te houden, vooral voor pubers die daar gevoelig voor kunnen zijn."

Belangrijk is volgens Quartél dat leerlingen goed geïnformeerd zijn en feitenkennis hebben. "Dat is tegenwoordig veel lastiger geworden." De leraren die Quartél traint geven aan dat hun leerlingen ook behoefte hebben aan meer informatie. "Ze willen graag dat een leraar laat zien wat er aan de hand is."