Wetenschap & Techniek

Bodemleven als schatkaart

foto: annigjefoto: annigje
  1. Nieuwschevron right
  2. Bodemleven als schatkaart

[NTR] Onderzoekers uit Wageningen hebben voor het eerst op grote schaal in kaart gebracht hoe de bacteriën in bodems van over de hele wereld van elkaar verschillen. Dat maakt precisielandbouw mogelijk.

Bacteriën zijn onmisbaar voor een gezonde bodem. Ze zetten plantenresten weer om in meststoffen als nitraat, fosfaat en kalium voor nieuwe plantengroei. In een grammetje bodem zitten al gauw miljoenen bacteriën, die tot duizenden soorten behoren. Maar hoe het bodemleven in een weide naast Zoetermeer nu precies verschilt van oerwoudgrond in Brazilië, dat was nog niet bekend.

Bacterie als bodemgids

Onderzoekers van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) hebben daarom een metastudie gedaan, waarin ze 1900 bodems uit 21 landen met elkaar vergeleken. Ze troffen ruim 8.000 bacteriesoorten aan. Sommige soorten komen in alle bodems voor, sommige soorten zijn superzeldzaam. Juist de soorten daartussenin, die soms wel voorkomen en soms niet, bieden volgens de onderzoekers prachtige mogelijkheden om bodems van elkaar te onderscheiden. Ze kunnen dienen als indicator voor hoe het er met de gehele bodem voor staat.

Landbouwgrond gericht verbeteren door kennis over bodembacteriën

Bij Nieuws en Co was Henk van der Putten van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) te gast om te praten over de mogelijkheden, die het nieuwe onderzoek biedt.

Precisielandbouw mogelijk maken

Met de nieuwe inzichten in welke bacteriepopulatie waar voorkomen, zullen we beter in staat zijn om zelfs binnen een akker precies op de juiste plek meststoffen toe te dienen, denkt Henk van der Putten van het NIOO. Precisielandbouw is een veelbelovende praktijk die de inzet van arbeid, bestrijdingsmiddelen en meststoffen optimaliseert. Enerzijds is dat goedkoper, anderzijds vermindert het de uitspoeling van meststoffen en pesticiden. En dat is weer goed voor het milieu.

Poeptransplantaties, maar dan in de bodem

Als we meer weten over welke bacteriën waar leven, zullen we misschien ook in staat zijn om gericht ontbrekende bacteriesoorten toe te voegen. Er wordt de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar het toedienen van andermans darmflora aan mensen met allerlei aandoeningen: de poeptransplantatie. Zo blijken bijvoorbeeld dikke muizen dunner te worden als ze poep van dunne mensen krijgen toegediend. In de menselijke darmen wonen tien maal zoveel bacteriën als het menselijk lichaam cellen telt. Er wordt gedacht dat darmbacteriën bijvoorbeeld zelfs samenhangen met depressie. Op dezelfde manier zouden we bodems gezonder kunnen maken met transplantaties.

‘Huidige modellen onderschatten kwetsbaarheid bodem bij klimaatverandering’

Als al de koolstof die in de bodem zit zou vrijkomen, zou de hoeveelheid CO2 in de lucht verdrievoudigen. De bodem speelt dan ook een cruciale rol in klimaatverandering. Bestaande modellen onderschatten hoe kwetsbaar die bodem is voor veranderingen, schrijven Amerikaanse onderzoekers in een ander onderzoek in Nature Communications. Zij ontdekten dat er in de bodem in laaggebergten (200 tot 500 meter hoogte) veel meer zuurstofloze zones zitten dan gedacht.

In die stukken bodem zonder zuurstof breken bodembacteriën plantenresten 10 keer langzamer af dan als er zuurstof bij kan. Als dus door bijvoorbeeld grondbewerking voor landbouw - of door barsten in de bodem door droogte - meer zuurstof in de bodem komt, ontstaat veel meer CO2-uitsoot dan de huidige bodemmodellen voorspellen. Volgens de onderzoekers moeten zuurstofloze zones in de bodem zo snel mogelijk worden meegenomen in klimaatmodellen.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co

Ster advertentie
Ster advertentie