Darwin had ongelijk: onze tranen hebben wél nut

Iedereen huilt weleens, of het nu bij een zielige film is of een heftige gebeurtenis. Huilhoogleraar Ad Vingerhoets is gespecialiseerd in stress en emoties, hij stelt dat onze tranen een grote rol spelen in onze levens, én in de evolutie.

Huilen voor hulp

Natuurwetenschapper Charles Darwin beweert dat tranen geen levensbelangrijke functie hebben, Ad Vingerhoets heeft zijn ongelijk aangetoond. Huilen is op meerdere vlakken erg belangrijk voor ons. Neem een pasgeboren baby, in vergelijking met andere diersoorten komt een mensenbaby erg hulpeloos en kwetsbaar ter wereld.

Door te huilen roept de baby zijn ouders voor hulp of voeding. "Je kunt in stilte je emoties tonen aan je ouders, zonder dat andere dieren of mensen het horen. Een mensenkind is in de jongere jaren erg afhankelijk van deze vaardigheid, het is een middel om kwetsbaarheid te overkomen", zegt Vingerhoets. Op latere leeftijd hebben de tranen niet meer deze levensbelangrijke functie, dan huilen we puur uit emotie, bijvoorbeeld als iets ons raakt of als we het allemaal niet meer aan kunnen.

Positieve en negatieve tranen

Vingerhoets maakt in zijn werk onderscheid tussen negatieve en positieve tranen. In beide gevallen gaat het om oprechte tranen uit emotie. Negatieve tranen komen vooral voor in gezelschap van mensen die belangrijk voor ons zijn en we ons veilig bij voelen. Zoals familie, ouders of naaste vrienden, bij hen durven we onze diepste gevoelens te laten zien.

Positieve tranen komen eerder voor in grotere groepen. Deze groepen kunnen anoniem zijn, denk aan een theatervoorstelling, film of concert. Deze positieve tranen zijn bedoeld om aan anderen te laten zien dat we geraakt worden door maatschappelijk belangrijke zaken. We tonen daarmee dat we goede, empathische mensen zijn. Deze tranen hebben een sociale functie en verbinden mensen met elkaar.

Huilen zorgt niet altijd voor opluchting

Dat onze tranen een sociaal doel dienen, zoals een hulpvraag of laten zien dat we sociaal en empathisch zijn, maakt een huilbui niet onoprecht. "Krokodillentranen en neptranen bestaan niet. Er zit altijd een diepere emotie achter, een herinnering of een associatie", zegt Vingerhoets.

Vingerhoets ontdekte ook dat huilen niet per definitie oplucht. Uit zijn eigen onderzoek bleek dat dat maar voor een derde tot de helft van de deelnemers opging. De rest voelde zich niet beter of zelfs slechter na het huilen. In oncontroleerbare situaties helpt het huilen vaak niet, wat wel helpt is de steun die je krijgt na het tonen de waterlanders.

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 14 en 16 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.