Rutte III heft zichzelf op

Oké. Nu heeft Rutte III in vergelijking tot Rutte II geen al te grootse hervormingsagenda en ja, regeren is meer dan wetten maken. Maar dit is wel een ander uiterste en dat aan het begin van het tweede jaar. Normaal gesproken het oogstjaar van een kabinet.

Onder een uitbundige najaarszon op het Haagse Plein bezweert een ervaren kabinetsfluisteraar dat het eigenlijk allemaal best lekker gaat. Het Klimaatakkoord ligt op schema en komt er echt en de vlaktaks wordt per 1 januari 2019 ingevoerd. Het pensioenakkoord is wel een lastige, maar dat ligt aan gedonder in de polder. Het totaal overziend concludeert de fluisteraar tevreden: "Dat is toch twee uit drie." Ik sputter nog wat tegen over het gebrek aan draagvlak en enthousiasme voor dit kabinet en dat in het voorjaar van 2019 de meerderheid in de senaat verloren gaat. En dat terwijl de oppositie het helemaal gehad heeft met deze coalitie.

Gezamenlijk doel

De fluisteraar waait weg naar een volgende afspraak. Ik blijf alleen met mijn pessimisme achter. Want het lukt mij maar niet om de toekomst van dit kabinet zonnig in te zien. Zeker niet omdat laatst een voornaam coalitie-Kamerlid onomwonden tegen mij verklaarde: "Deze coalitie heeft geen gezamenlijk doel." En inderdaad, waarom is deze coalitie op aarde? "Ons doel is om een sterk land nog beter te maken voor iedereen, nadrukkelijk ook voor mensen die nu het gevoel hebben dat de overheid er niet meer voor hen is", staat in het regeerakkoord.

Ergens, vrees ik, dat door de dividenddiscussie deze missie totaal mislukt is en de schade niet meer te repareren is. Wat dan overblijft zijn vier verschillende partijen, die er het beste van proberen te maken, omdat het moet.

Rijsttafeldiplomatie

Maar ook die beperkte bestaansreden biedt onvoldoende basis als de coalitie in voorjaar 2019 de meerderheid in de senaat kwijtraakt. En flink ook. De twee zetels van de SGP zullen daardoor deze keer geen uitkomst bieden. Premier Rutte kan weer beginnen aan zijn bekende rijsttafeldiplomatie. Jesse Klaver en Lodewijk Asscher hoeven geen avond meer thuis te eten, vermoed ik. Overdag moet Rutte de drie coalitievrienden en zijn eigen VVD tevreden zien te houden. Een spagaat die zelfs onze politiek lenige premier te machtig wordt.

In het najaar van 2019 zullen Rutte, Buma, Jetten en Segers zich daarom afvragen wat ze in hemelsnaam aan het doen zijn. Weinig lukt en wat wel lukt lijkt door de invloed van de oppositie in niets meer op je eigen standpunten. Regeren heeft geen zin meer. Het lukt zelfs niets eens meer om een onderwerp te vinden om geloofwaardige ruzie over te maken om het kabinet te laten vallen. Voor het eerst in de recente geschiedenis zal een kabinet besluiten zichzelf op te heffen. Verkiezingen voorjaar 2020.

Over Joost Vullings

Joost Vullings is politiek commentator voor EenVandaag op radio en televisie. Iedere dinsdag beschouwt hij de politieke ontwikkelingen in Den Haag en in de rest van het land.