Een merkwaardige week

De week werd geopend door Maarten van der Weijden, de lange afstandszwemmer die ineens een merkwaardig aandoende goddelijke status verkreeg toen hij door Friesland zwom voor een heel goed doel. Terwijl ik niets afdoe aan zijn prestatie, de bijna onmenselijke wens die VdW neerzette (niemand doet hem dat na) de Elfstedentocht zwemmend af te leggen en die stilstond na 163 kilometer zwemmen, ontstond er in ons land een merkwaardig sfeertje waarin we er bijna in gingen geloven dat de lange, dappere zwemmer, ineens over water kon lopen.

Friesland, aan de boorden van de Elfstedenwateren, liep uit voor een zomerse uitvoering van wat op een Beerenburgfeest uit de winter leek.

Maarten

Je moest erbij geweest zijn, je moest de vraag kunnen beantwoorden: "Waar was je toen hij op die brancard uit het water getakeld werd en wat waren toen je gevoelens?" De gehele behandeling van ons volk, inclusief de rapportage rond Van der Weijdens prestatie, kreeg ineens iets aangebrands, iets bijna bovennatuurlijks. Alsof een heilige aan het werk was in dat Friese water.

Dat was en is hij niet. Hij is en was een gedreven sportman die, om veel geld voor elf verschillende kankeronderzoeken bij elkaar te krijgen, in het water was gesprongen en was gaan doen wat hij goed kan: lang achter elkaar zwemmen. Nog eenmaal duidelijk gesteld: een prestatie van jewelste en niets dan lof daarvoor. Maar iets leunde tegen 'licht overdreven' aan, maar dat mag je natuurlijk niet zeggen als een man zoals VdW met zo’n project bezig is. Een soort van bijna heilig aandoende adoratie beving ons volk en dat was niet nodig.

De prestatie op zich was voldoende om stil van te worden, maar het werd nu een opgepiept feestje waar je bij moest zijn geweest om mee te tellen. Dat was, denk ik, licht overdreven en tilde het geheel naar een sfeer die het niet verdiende. VdW zwom drie-en-een-half miljoen bij elkaar, hetgeen geweldig werd genoemd. Ik wijs erop dat dit geldbedrag namens het 'gehele Nederlandse volk' betekent dat we iets onder de 21 cent per Nederlander overhadden voor deze geweldige prestatie. Of dat veel of zelfs 'voldoende' is, laat ik geheel aan uw eigen beoordeling.

Nicky

Nadat we bekomen waren van de fijne gevoelens rond de zwemtocht en sommigen vonden dat een wat puurdere vorm van journalistiek rond dit alles op zijn plaats geweest was, waarin juist het feitelijke de bovenhand kreeg. Boven de hoog opklotsende gevoelens en VdW’s die voeten weer rimpelloos waren geworden, werden we naar de volgende 'case' gesleept. Van Friesland naar Limburg. Na 20 jaar kwam er licht in de zaak over het toen dood gevonden manneke Nicky.

Dat leverde een zucht van verlichting bij velen op: eindelijk. Kwam er ook snel gerechtigheid? Was er een verdachte? Waren er fouten gemaakt in het verleden? Viel iemand, wellicht de politie, iets te verwijten? Zelfs Trouw, de kwaliteitskrant, stapte licht van zijn geloof door de naam van de verdachte in zijn geheel te benoemen op haar pagina's. Opmerkelijk. Terughoudendheid was hier ook verdwenen; de nieuwe vondsten van justitie maakten van deze zaak ook een nationale affaire waar talkshowtafels, radioshows en zeker de sociale media van volstroomden.

Het raakte ons massaal en de reacties waren ook licht overdreven; nergens was een gewenste vorm van terughoudendheid te ontwaren. Het ging ineens ons allen aan; we moesten en zouden die verdachte pakken en aan de hoogste rechter overhandigen. Het volk leek de taak van justitie te hebben overgenomen. De galg werd klaargezet.

Misschien wel te verklaren, zoals iemand op de radio zei, omdat de politie twintig jaar 'niets' had kunnen doen in deze delicate zaak. Dan maar volle volksverontwaardiging en iedereen die een mening mocht hebben.

Lili en Howick

En, of het niets was, gebeurde er meteen weer iets waardoor we, bijna collectief op onze achterste benen kwamen te staan. Terwijl we berichten over de eventuele verblijfplaats van de verdachte in deze zaak van Nicky Verstappen per minuut tot ons konden nemen en de verontwaardiging over sommige handelwijzen van de autoriteiten in het verleden ons boos maakten, diende een volgende 'case' zich al weer aan: het uitzettingsverhaal van Lili en Howick.

Toen ik dat nieuws hoorde, via de radio, kon ik een: "Neen, dat kan niet", versterkt door een vloek niet onderdrukken. Velen zullen dat zo gevoeld hebben. Twee kinderen worden de dupe van volwassenen die het niet met elkaar eens konden worden, waardoor nu wij allen het liefst die kinderen willen omarmen en tegen hen willen zeggen: "Blijf in dit land, waar je mag opgroeien en wellicht gelukkig kan worden. Wij zorgen voor jullie, zoals wij hier voor velen zorgen."

Maar neen, dingen gaan soms niet zoals je wilt dat ze gaan. Ik struikelde volledig over de zin die ik las: 'De kinderen hebben geen recht op asielvergunning in Nederland.' Dat wrikte. Dat wrikte heel erg. Ik volg in deze graag de volwassen en wel doordachte mening van de Kinderombudsman, Margrite Kalverboer, die meent dat kinderen die langer dan vijf jaar in ons land wonen en hier geworteld zijn, in Nederland moeten kunnen blijven wonen.

Drie 'cases' in een week dus waardoor we als volk heen en weer geslingerd werden met onze gevoelens en de emoties hoog opliepen. Te hoog, als je het mij vraagt. Wel begrijpelijk, maar of begrip voor alles hebben op basis van louter gevoel het belangrijkste is dat ons drijft, betwijfel ik.

Over Mart Smeets

Mart Smeets is radio- en televisiepresentator, journalist en sportcommentator. Iedere zaterdag beschouwt hij voor EenVandaag gebeurtenissen en verhalen uit de sportweek, en zaken die daar aan verwant zijn.