Hoe een dictator als Napoleon tóch zo populair kan zijn

De populariteit van Napoleon komt door slimme propaganda, zegt ze. "Hij is zo slim geweest in het creëren van zijn eigen mythes dat veel mensen – vooral mannen – daar nog steeds in geloven", zegt historicus Beatrice de Graaf.

Napoleon won veel veldslagen, maar als hij er eentje verloor, 'spinde' hij het als een overwinning. Zijn veldslag in Egypte bijvoorbeeld. "Hij ging met 40.000 man naar Egypte. 15.000 werden in de pan gehakt, 15.000 stierven aan de pest, dus een klein legertje keerde terug. Zelf voer hij in de nacht terug op een schip. Hij nam kunstschatten mee, liet een servies maken voor zijn vrouw en hij liet een schilderij maken waar hij zich neerzette als een held. Hij controleerde het verhaal", vertelt ze.

Het lukte toen wat makkelijker dan tegenwoordig. "Er was in die tijd nog geen Twitter, er was nog geen nieuws." De Fransman richtte zelf twee kranten op, waarmee hij de actualiteit naar zijn hand kon zetten.

Aan jouw kant

VVD-leider Dilan Yesilgöz probeerde in de afgelopen campagne mensen het gevoel te geven dat zij aan hun kant stond. Napoleon deed dit ook, maar dan een stuk succesvoller, stelt De Graaf. "Bij een mythe horen twee onderdelen: de held en het volk dat hem aanbidt. En Napoleon was heel goed in staat mensen het gevoel te geven dat hij er voor het volk was."

Dat is niet helemaal onterecht, stelt ze: de generaal vocht ook echt mee, te midden van zijn mannen. "Maar hij heeft wel miljoenen mannen tot kanonnenvoer gemaakt", vertelt ze. Schattingen lopen van 4 tot 6 miljoen soldaten die onder Napoleon het loodje legden.

Het is volgens haar ook wel te verklaren. "Mensen denken dat ze brood en spelen willen, maar ze willen meer: ze willen erkenning, ze willen gezien worden. Napoleon gaf Frankrijk eer en glorie." Hierom bleef Napoleon ook maar veldslagen doen, denkt ze. "Hij wist dat hij alleen aan de macht kon blijven door de publieke opinie aan zijn kant te hebben, en die blijft aan je kant als je wint. Hij had voortdurend overwinningen nodig. Een keizerrijk is nooit een rustig bezit."