Een Poolse minister noemde LHBTI’ers minderwaardig; zij maakten er een remix van

Uitbarsting van culturele bloei

Polen: het land dat onder het bewind van de Sovjet-Unie zo lang dicht zat en na de val van de Berlijnse Muur opeens van het slot ging. Het zorgde volgens Van Duivenbode voor een tijd van culturele bloei. Het was een verhaal van trots en vooruitgang. “De cultuurmakers uit die tijd zijn een soort monumenten,” vertelt Van Duivenbode, “het was waar mensen Polen ineens aan herkende. Het was niet alleen maar die aartsconservatieve Paus, het was niet alleen maar die grijsheid en de voedselpakketten die die kant opgingen. Het was ook van: kijk ons, wij kunnen ook cultuur maken. Wij hebben een stem, en die gaan wij ook gebruiken.”

Daarbij dient, voor Van Duivenbode, het werk van filmmaker Krzysztof Kieślowski als hét voorbeeld:

Volgens Van Duivenbode ging alles razendsnel in de jaren ’90. Er was een uitbarsting van culturele bloei die gepaard ging met een groeiende welvaart en een hang naar het Westen. "Alleen, daaronder, ligt wel een democratie die nog erg jong is," klinkt de kanttekening van Van Duivenbode, "en die niet in hetzelfde tempo als dat van de welvaart kan mee veranderen. In het begin leek het alsof het hele land meewilden met de moderne Westerse waarden, maar nu zien we toch een hele groep die dat helemaal niet wilde."

Moe van de strijd

Nu wordt Polen al acht jaar geregeerd door de oerconservatieve PiS-partij, een partij die geregeld in de clinch ligt met de rest van de Europese Unie vanwege diens pogingen om in te grijpen in het rechtssysteem en vanwege de introductie van strenge abortuswetgeving en anti-LHBTI-beleid. "Als ik de cultuurmakers daar over spreek zeggen ze allemaal: 'ik ben zo moe van acht jaar deze regering, en van het strijden', want als je voor een cultuurfonds werkt, mag je niet meer fondsen geven voor een mooie film. Het moet nationalistisch zijn." Volgens Van Duivenbode hebben veel cultuurmakers Polen verlaten; en bijvoorbeeld hun toevlucht gevonden in Amsterdam.

Geuzenuitspraak

Maar dat betekent niet dat iedereen is gestopt met strijden. Zo maakte de DJ Avtomat, volgens Van Duivenbode de bekendste Queer DJ van het land, een techno remix van uitspraken van de tegenwoordige minister van Onderwijs, Przemysław Czarnek. Die sprak zich namelijk kritisch uit over de LHBTI-gemeenschap: "Laten we onszelf beschermen tegen LHBTI-ideologie. We stoppen met het luisteren naar deze onzin van mensenrechten en gelijkheid. Deze mensen zijn niet gelijk aan normale mensen."

DJ Avtomat is met die uitspraken aan de slag gegaan, en verwerkt in een remix die vervolgens tijdens protesten in de straten van Warschau viel te horen. De tekst van Czarnek is inmiddels een geuzenuitspraak voor de Poolse LHBTI-gemeenschap geworden.