Is Nederland medeverantwoordelijk voor schendingen van het oorlogsrecht in Gaza?

Schendingen

"Er worden bommen op Gaza afgeworpen met Nederlandse steun", schrijven Amnesty International, PAX, Oxfam en The Rights Forum. Nederland leverde vorige maand nog reserve-onderdelen voor het F35 gevechtsvliegtuig aan het Israëlische leger, dus na het uitbreken van de oorlog in Gaza.

Volgens Van den Meerssche is dat in strijd met het eigen beleid: "Nederland heeft zich aan een exportbeleid gecommitteerd waarin expliciet staat dat wapens niet geleverd mogen worden als er twijfel bestaat of deze wel in lijn met het oorlogsrecht zullen worden gebruikt. Dat geldt ook voor deze onderdelen."

Waarschuwingen

De mensenrechtenorganisaties vinden ook de timing van die levering opmerkelijk. Ambtenaren waarschuwden toen namelijk al voor de risico’s van schendingen van het oorlogsrecht door Israël. Toch zei Mark Rutte op 23 oktober vlak na zijn bezoek aan Israël en Palestijnse gebieden dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen.

"Het wapenhandelsverdrag stelt dat export moet worden gestopt wanneer er een doorslaggevend risico is dat de wapens zouden kunnen worden gebruikt voor het plegen of bevorderen van ernstige schendingen van het internationaal recht. Voor mij is het vrij duidelijk dat die ambtelijke waarschuwingen daarop wijzen", vertelt Van den Meerssche.

Kort geding

Nu spannen de mensenrechtenorganisaties dus een kort geding aan. Wat zouden daar de mogelijke gevolgen van kunnen zijn? "Veroordeling door de rechter zou inhouden dat de export gelijk stopgezet moet worden", zegt Van den Meerssche. "Dat is natuurlijk ook de meest urgente bedoeling voor het aanspannen van dat geding, in plaats van een normale juridische procedure. Er is urgentie mee gemoeid om zo snel mogelijk die wapenleveringen stop te zetten."