Binnenland
KRO-NCRV

Racisme: 'Dat er iets van gezegd wordt is nog te vaak de uitzondering en niet de norm'

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Racisme: 'Dat er iets van gezegd wordt is nog te vaak de uitzondering en niet de norm'

De opmerking van Johan Derksen op Kamerlid Habtamu de Hoop, tijdens de Voetbal Inside aflevering van dinsdagavond, heeft veel woede teweeg gebracht. In de uitzending lachte de tafel vrolijk mee of werd er gezwegen, maar had iemand in dit moment kunnen ingrijpen? En hoe gaan we in onze maatschappij om met racisme? "Je communiceert niet alleen naar Johan Derksen, maar ook naar een miljoen kijkers en door niets te zeggen normaliseer je racisme", zegt Jurriaan Omlo, onderzoeker discriminatie en omstandereffect, in Spraakmakers.

Video niet beschikbaar

"Je zag dat niemand tegen de reactie inging. Er werd gekozen voor de conformerende strategie, waarbij mensen mee gingen lachen, of voor een vermijdende strategie, waarbij mensen wegkeken", zegt Omlo over de VI uitzending. Zangeres, actice, presentatrice en Spraakmaker Marlijn Weerdenburg was zelf nog recent getuige van een soortgelijke situatie op een terras. "Ik heb toen niets gezegd, maar ik had er naderhand enorme spijt van", zegt Weerdenburg "Er moet iets gezegd worden! Als ik niets zeg, wie doet het dan?"

Bevroren

Luisteraar Damaris Vierveld verteld over een situatie waarin zij zelf het slachtoffer van racisme was. "Naderhand zeiden omstanders wel iets, maar het was fijn als ze iets hadden gezegd terwijl die man er wél bij was geweest", zegt ze. Het komt vaak voor dat mensen zich overvallen voelen in het moment en daardoor bevriezen. "Je ziet handelingsverlegenheid, waarbij mensen niet weten wat de meest geschikte manier is om te reageren en waardoor ze bevriezen", zegt Omlo. "Wanneer je een opmerking niet fijn voelt zou ik het altijd benoemen zodat het op tafel wordt gelegd", zegt Judi Mesman, hoogleraar aan de universiteit Leiden. "Je kan dit gewoon benoemen en naar jezelf toetrekken door te zeggen 'ik vind dit een onwijs onprettige uitspraak'."

Voorbereiding is het halve werk

Omlo benoemt dat je altijd iets kan doen, ook en wellicht juist, als omstander. "Je kan voor jezelf 'wat als' momenten opstellen, waarbij je voorneemt wat je kan zeggen in een situatie." Volgens Omlo moet er hoe dan ook iets gezegd worden in zo'n situatie: "Als je niets zegt, wordt racisme normaal. Dan blijven mensen het doen, maar wanneer je een grens stelt dan geef je mensen minder ruimte om dit soort dingen te zeggen. Het kan echt een preventieve werking hebben," zegt Omlo. "Want dat mensen er iets van zeggen is nog te vaak de uitzondering en niet de norm."

KRO-NCRV
Bij KRO-NCRV geloven we dat de samenleving rechtvaardiger, eerlijker, groener en liever kan.
Maak morgen mee, KRO-NCRV.

Ster advertentie
Ster advertentie