Nederland wordt preutser: 'Bloot is nu meteen seks'

Inger Leemans is cultuurhistorica en als historisch pornologe verbonden aan de VU in Amsterdam. Zij ziet tegenwoordig een nieuw 'zuiveringsideaal' ontstaan waar seksualiteit er niet meer bij hoort. "Bloot is nu meteen seks en daardoor wordt het ook steeds enger", zegt Leemans. Jongeren die douchen met kleren aan, topless zonnen dat wordt afgekeurd en obsceen gedrag op het theater dat wordt bestraft: het zijn volgens Leemans allemaal voorbeelden van een veranderde mentaliteit. "Zo worden beelden van engeltjes in de kerk met blote billen al snel kinderporno."

'Vieze boekjes' naar de Koninklijke Bibliotheek

Bert Sliggers verzamelde jaren erotische, 'vieze' boekjes en pornobladen, waarvan enkele zeer zeldzame exemplaren. Hij draagt zijn verzameling, die maar liefst twintig meter aan boekenplanken vult, nu over aan de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Dit doet hij omdat zijn collectie door het afnemende aanbod niet verder kon worden uitgebreid. "De laatste jaren kwam er niet veel meer bij."

Het internet is volgens Sliggers de boosdoener voor het verlies aan populariteit van de bladen. "Wij kennen nu nog alleen Chick en Candy, maar er waren honderden varianten van dit soort bladen. Al die bladen zijn nu verdwenen. Dat is vooral te wijten aan het internet." Eind jaren zestig en begin jaren zeventig verkochten de niets verhullende bladen nog als een trein. Dat is tegenwoordig wel anders, volgens de verzamelaar. "Bladen zoals Chick, de marktleider destijds met een tweewekelijkse oplage van 100.000 exemplaren, zijn simpelweg niet meer van deze tijd."

Nederland was ‘de seksshop van Europa’

Door de verkoop van de unieke verzameling van Sliggers wordt de inhoud van de erotische bladen toegankelijk voor iedereen boven de 18 jaar. “De bibliotheek gaat mijn verzameling na de overdracht digitaal maken. Hierdoor wordt de collectie opengesteld voor mensen die er onderzoek naar willen doen", vertelt Sliggers.

De collectie van Sliggers laat zien dat de afbeeldingen in de loop der jaren steeds explicieter worden. Zo stond de Republiek der Nederlanden in de 17de eeuw bekend als ‘de seksshop van Europa’. In de Franse, Engelse en Duitse taal werden in Amsterdam pornografische romans met erotische gravures gedrukt om elders verkocht te worden. De jaren 1880 tot 1900 worden door de verzamelaar bestempeld als de tijd van de ‘Prikkellectuur’, gevolgd door de roerige jaren. "Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de pin-ups. Nederland had fantastische tekenaren van erotische afbeeldingen", verklaart hij. "Pas in de jaren 1968 en 1970 kregen de pornobladen enorme oplagen."

Volgens pornologe Inger Leemans is porno een cultuurverschijnsel. De 17de en 18de eeuwse porno was maatschappijkritisch tegenover de samenleving, kerk en staat. Leemans: "Het is heel krachtig om iemand in z’n blote kont te zetten. En dat zou het nu ook moeten zijn. Porno moet de grenzen opzoeken."

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.