Geschiedenis
AVROTROS

Handels- en slavenketens in Zeeland

foto: Willem Hermansz. van Diest, bij Vlissingenfoto: Willem Hermansz. van Diest, bij Vlissingen
  1. Nieuwschevron right
  2. Handels- en slavenketens in Zeeland

Een kwart van de economie van Vlissingen draaide ooit op slavenhandel. Jonge doctor Gerhard de Kok deed promotie-onderzoek (aan de Leiden Universiteit) naar de welvaart die dat Walcheren, het Zeeuwse schiereiland waarop Vlissingen is gelegen, opleverde in de tweede helft van de 18e eeuw.

"Walcheren was zo’n beetje de slavenhandelhoofdstad van Nederland." We hebben het over de tweede helft van de 18e eeuw. "Ongeveer vijfhonderd keer ging er een slavenschip van Walcheren naar West-Afrika, volgeladen met waardevolle goederen. Het was een miljoenenbusiness, zou je kunnen zeggen", zegt De Kok.

Lokale economie

Dat leverde met name een toename in lokale welvaart op. Er sijpelde wel wat door naar de rest van Nederland, maar vooral de lokale economie profiteerde, zegt De Kok. "Slavenhandel op zich was niet erg winstgevend, de winsten zaten vooral bij de toeleveranciers. En er waren veel ambachtslieden die werkten voor de schepen.”

Kurk

Onlangs laaide discussie op over de vraag of slavenhandel de kurk was waar de Nederlandse economie op dreef, zoals NRC meldde op basis van onderzoek. De Kok was met zijn onderzoek betrokken bij dat onderzoeksproject, en vindt die stelling te kort door de bocht. “Ik ben niet gelukkig met die woordkeus. Vijf procent is inderdaad een forse sector. Maar wat is dan die vijf procent?”

Om die vraag uit te leggen noemt De Kok de handel in suiker en koffie. Door tot slaaf gemaakten geproduceerd. Maar die vijf procent is eigenlijk allemaal vrije arbeid. Handel en verwerking van de producten. Wat is nog wel verbonden aan slavernij, en wat niet meer? En hoe scheid je dat van elkaar? Dat is heel lastig."

In dr Kelder en Co verdedigt Gerhard de Kok zijn proefschrift nogmaals. Volgend jaar verschijnt het proefschrift van Gerhard de Kok in boekvorm.

De jonge doctor: Gerhard de Kok

Ster advertentie
Ster advertentie