De Onzichtbare Hand: Waarom zou je veertig uur per week werken?

{podcast audio="94242" caption="De Onzichtbare Hand #3: Waarom zou je veertig uur per week werken? " }

Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is, met de invoering van de vrije zaterdag, de veertig-urige werkweek de standaard. Vijf dagen per week, acht uur per dag. Een doorbraak destijds. Maar we zijn nu meer dan een halve eeuw verder en weten inmiddels dat het vrijwel onmogelijk is om acht uur achter elkaar productief te zijn (uitzonderingen daargelaten) en dankzij technologische vooruitgang kunnen mensen werken waar ze willen, wanneer ze willen.

De Onzichtbare Hand

De Onzichtbare Hand is een podcast van het radioprogramma dr Kelder en Co. Presentator Milou Brand bespreekt economische trucs en troeven voor een rijk leven. Met Jort Kelder, journalist Suzanne Streefland en gasten. In deze aflevering is Paul Damen te gast. Hij werkt in een bedrijf waar je zelf mag bepalen of, hoeveel uur en tegen welk salaris je werkt.

"Uit een onderzoek onder werkgevers komt naar voren dat zeventig procent de veertig-urige werkweek niet meer van deze tijd vindt. Door internet en automatisering werken we veel productiever", zegt journalist Suzanne Streefland. De Britse econoom Keynes voorspelde in de jaren dertig van de vorige eeuw al dat de werkweek van de toekomst door een toename van productiviteit nog maar vijftien uur zou duren. Want hoe productiever je bent, des te minder tijd je nodig hebt om je werk af te krijgen.

Keihard werken

Tijd om wat uurtjes uit onze werkweek schrappen dus? Nooit meer achter je bureau wachten tot het klokje vol is, maar zelf bepalen wanneer het tijd is om te gaan. Niet als het Ton Heerts ligt. Volgens hem is er de komende twintig jaar een tekort aan vakmensen. Denk aan de zorg, het onderwijs. Door vergrijzing zijn er volgens Heerts te weinig mensen om de economie verder te brengen.

Consultant Paul Damen, de deskundige in deze aflevering, is het daar niet mee eens. "Je ziet in de buurtzorg bijvoorbeeld ook zelfsturende teams, die in goed overleg zelf de werkdruk verdelen." Dan kun je ook zeggen, geef mij de patiënten van de woensdagochtend, want dan wil ik werken.

Jort Kelder plaatst een andere kanttekening. Niet alleen in het ziekenhuis of voor de klas is veel en hard werken noodzakelijk. Als je bovenaan de apenrots wilt eindigen moet je ook offers brengen. "Als jij de marathon wilt winnen dan kun je niet zonder trainen. Je moet gewoon keihard werken om ergens de beste in te worden."

Op de klok kijken

Wil je zelf de economie laten groeien of de top bereiken, dan lijkt meer vrij zijn (uitzonderingen wederom daargelaten) niet echt een optie. Maar je kan je alsnog vrijer voelen op de werkvloer, weet Paul. Hij werkt als consultant bij Finext. In dat bedrijf heeft iedereen een compleet andere werkwijze. Zo kan Paul naast zijn eigen werktijden ook de hoogte van zijn salaris bepalen. Er zijn geen managers bij het bedrijf: iedereen is een beetje de baas.

Hoe kan dat goed gaan? Volgens Paul voelt iedereen zich door die vorm van zelfbeschikking verantwoordelijk voor het succes van het bedrijf. Hij vindt dat werkgevers hun werknemers vrijer moeten laten in hun keuzes en dus ook in hoeveel uur ze per week werken. "Het is veel belangrijker dat je jouw werk afkrijgt dan dat je op de klok gaat kijken en je afvraagt of je al naar huis toe mag." In aflevering 3 van De Onzichtbare Hand legt Paul uit hoe hij werkt.

De werkwijze van Paul is gebaseerd op ideeën van Ricardo Semler, een CEO van een bedrijf in Brazilië. Hij laat zijn werknemers vrij in het kiezen van hun uren en loon. Tucht en orde maken plaats voor motivering door betrokkenheid. Het resultaat volgens Semler: verhoogde productiviteit, loyaliteit van werknemers en uitbundige groei van het bedrijf.