Ralph van Raat: 'Stilte in muziek; dan moet je als componist echt iets te zeggen hebben'
- Nieuws
- Ralph van Raat: 'Stilte in muziek; dan moet je als componist echt iets te zeggen hebben'
Pianist Ralph van Raat is altijd op zoek naar nieuw werk en kiest nooit voor de gebaande paden uit de muziekgeschiedenis. Dat is op zijn dertigste cd niet anders. Op French Piano Rarities laat hij de bekende meesterwerken links liggen en speelt hij zelden of nooit gehoorde stukken van de grote componisten Debussy, Messiaen, Boulez en Ravel. In Kunststof vertelt hij over zijn missie om deze muziek context te geven.
Context bij Boulez
Van Raat: "Als je de context van de muziek van Boulez niet kent, krijg je misschien niet in een keer de schoonheid ervan mee. Zijn latere werk, daar moet je echt ingroeien, daar zitten echt getalstructuren in, hele rationele elementen naast het emotionele. Maar in zijn vroegere werk is meer herkenning, pikt het oor het sneller op."
"Sommige muziek heeft echt uitleg nodig. Bij Boulez hoor je misschien niet direct die schoonheid, maar het is wel heel erg in your face. In zijn muziek hoor je het geweld van de Tweede Wereldoorlog, zijn boosheid daarover. Ook als je stiltes durft te laten vallen, dan moet je als componist echt iets te zeggen hebben."
Ik deins er helemaal niet voor terug om die uitleg te geven
Niet voor bij de afwas
"Ik geef vaak uitleg bij mijn concerten over de stukken die ik speel. Je kunt bij deze muziek niet meteen van mensen verlangen dat ze dit heerlijk vinden om bij de afwas te luisteren. Natuurlijk vind ik dat muziek voor zich moet spreken. Maar deze muziek is een eigen taal, en bevat veel codes die niet meteen om te zetten zijn. En als je de grammatica of context niet kent, kun je de echte betekenis niet meekrijgen."
"Dat geldt ook voor de late Beethoven. Die stukken klinken prachtig, maar hij doet daarin ook de gekste dingen. Hij was toen ook een totale avant-gardist en velen dachten dat hij gek geworden was. Hij laat stiltes vallen, hij schrijft dingen voor piano die nauwelijks fysiek speelbaar waren."
"Ik deins er helemaal niet voor terug om die uitleg te geven. Want achter elke componist zit in eerste instantie een mens. Als componist wil je iets uiten wat niet in woorden is uit te drukken. Ook al doe je dat met patronen gebaseerd op pure wiskunde. Ik geef graag de context van een stuk om luisteraars mee te nemen in dat verhaal."
Altijd haast
"Ik heb altijd gevoel van haast. Rust voel ik alleen in muziek, niet in het dagelijks leven. Ik leef vrij intens. Na concerten ben ik knock-out. Ik heb een heel sterk besef dat het leven kort is. Er is zoveel te doen in het leven, zoveel te ontdekken. Die haast heb ik altijd gehad, kan ook een lastige eigenschap zijn. Het is ook onrust. Maar het is al beter, ik kan nu ook met vakantie gaan en in ieder geval een deel van de dag niets doen."
Er zijn veel overeenkomsten tussen een concert spelen en vliegen
De landing is het applaus
Naast muziek is vliegen een grote liefde voor Ralph van Raat: "Piloot worden was ooit mijn plan B, maar nu doe ik het allebei. Het is een combinatie van gevoel en techniek. Er zit iets spiritueels in vliegen. Dat is mijn manier van ontspanning. Na een intense concertreeks de headset opzetten, contact maken met de toren en dan letterlijk alles achter me laten. Alles op de grond van een afstand bekijken.
Er zijn veel overeenkomsten tussen een concert spelen en vliegen. Je moet voortdurend inspelen op alle kleine veranderingen en omstandigheden die je tegenkomt. Hoeveel je ook hebt voorbereid. En een fout maken is dramatisch. De landing is het mooie applaus van het publiek en de blijheid dat alles gelukt is."
