Waarom we de strijd tegen nepnieuws gaan verliezen
- Nieuws
- Waarom we de strijd tegen nepnieuws gaan verliezen
Hoe groot is de kans dat nepnieuws succesvol bestreden zal worden en traditionele nieuwsmedia het vertrouwen van het grote publiek volledig terugwinnen? Klein. Dat zeiden zowel de ‘ouderwetse’ journalist en presentator Andries Knevel als ‘moderne’ journalist en hoofdredacteur van Vice, Casper Sikkema in het Mediaforum van De Ochtend.
Aanleiding zijn de 3000 politieke advertenties die Facebook aan het Amerikaanse Congres heeft gegeven in het kader van het onderzoek naar de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen. Over de inhoud wil Facebook niets zeggen, maar Amerikaanse media melden dat het een geraffineerde campagne was om de polarisatie in de Amerikaanse samenleving te versterken.
Propagandaoorlog
Volgens Casper Sikkema is er al lang een totale propagandaoorlog gaande en gebeurt er meer dan alleen deze advertenties op Facebook. Russische organisaties als Sputnik en RT noemt hij "door het Kremlin gefinancierde, zeer professionele, volledige nieuwsorganisaties". Zij proberen het narratief te verleggen door op de zwakke plekken in de westerse samenleving te wijzen. En het zal “supermoeilijk zijn om daar wat aan te doen”, aldus Sikkema. Ook Andries Knevel denkt dat weinig tegen deze ‘internettrollen’ is te doen, maar hij vindt wel dat de traditionele kwaliteitsmedia een belangrijke rol zouden moeten spelen.
“Diepe, diepe wantrouwen”
Sikkema denkt dat internettrollen vooral succes kunnen hebben door het “diepe, diepe wantrouwen” dat steeds meer mensen in de traditionele nieuwsmedia hebben. Dat is een groot probleem: “de geest is uit de fles”. Er zijn voor mensen genoeg legitimaties om de traditionele nieuwsmedia te wantrouwen. Denk maar aan de redenen voor de inval in Irak, de aanpak van de bankencrisis, of de manier waarop de affaire-Hennis nu verloopt: “ze staat te schutteren voor de camera, puur omdat ze niet het échte verhaal kan vertellen omdat ze bang is voor haar baantje. Mensen denken dan: hé, ik kan deze politicus niet vertrouwen". En het zal voor de traditionele media lastig worden om het vertrouwen te herstellen met de technieken die ze hebben.
De oplossing
De grote vraag is: hoe lossen we dit op. Andries Knevel (“ja ik ben inmiddels een ouderwets mens aan het worden”): puur kwaliteitsjournalistiek is het enige alternatief. En dat betekent: check, dubbelcheck, niet vertrouwen op één bron, en het nieuws genuanceerd brengen. Dat is volgens Sikkema echter niet genoeg. “Kwaliteitsjournalistiek moet zich vernieuwen”, vindt hij, en dat betekent dat je mensen moet aannemen die verstand hebben van hoe Facebook werkt, waar de mensen zitten en hoe je die mensen kan bereiken met berichten die viral kunnen gaan.
Beluister hier het mediaforum:
